Zespół fabryczno-mieszkalny nad rzeką Jasień zbudowany został w XIX wieku przez Karola Scheiblera, najbogatszego łódzkiego przemysłowca. Powstał na miejscu dawnej osady młyńskiej, należącej do miejscowego plebana – stąd jego nazwa. Stanowił samowystarczalne miasto w mieście wzorowane na angielskich osadach przemysłowych. Były tu budynki fabryczne m.in. ogromna, przypominająca zamek przędzalnia, magazyny, famuły (domy robotnicze), szkoła, remiza straży ogniowej, szpital, gazownia, klub fabryczny, konsumy (sklepy), rezydencje właścicieli, a także bocznica kolejowa. Wszystko to planowo rozmieszczone wzdłuż prostych brukowanych uliczek i spójne architektonicznie.
W szerokim znaczeniu Księży Młyn to cała dzielnica – dawne imperium rodzin Scheiblerów i Grohmanów, w wąskim to nazwa terenu pomiędzy ul. Przędzalnianą, Milionową, Magazynową i Fabryczną. Obejmuje dawne osiedle robotnicze, przędzalnię i zabudowania towarzyszące (jak straż pożarna, szkoła czy sklep). hodniej stronie ulicy Przędzalnianej, między ulicą Tymienieckiego a Fabryczną i parkiem Źródliska I. W 1971 roku zespół urbanistyczny Księżego Młyna został uznany za zabytek architektury przemysłowej.
Upadek przemysłu włókienniczego wymusił zmianę funkcji osiedla. Dziś Księży Młyn jest magnesem przyciągającym turystów, artystów i fotografów, jest miejscem gdzie można poczuć klimat dawnej Łodzi. Osiedle systematycznie jest odnawiane, a jego wielkim atutem jest duża ilość zieleni. Organizowane są tu cykliczne pikniki, kiermasze i koncerty
