Obchody 80. Rocznicy Likwidacji Litzmannstadt Getto

 21 sierpnia (środa)

11.00 Historia brzezińskich Żydów – wykład. Prowadzenie: Paweł Zybała, dyrektor Muzeum Regionalnego w Brzezinach. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizatorzy: Muzeum Regionalne w Brzezinach i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

12.30 Łódzkie getto w dokumencie: Kamienie pamięci reż. Jacek Tokarczyk, prod. TVP 3 Łódź [11 min.]. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.

13.00 Historia koluszkowskiego sztetla – spotkanie ze Zbigniewem Komorowskim, autorem książki Sztetl Koluszki. Prowadzenie: Agnieszka Wilczek, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

16.00 20-lecie Parku Ocalałych. Spacer pierwszy. Prowadzenie: Grażyna Ojrzyńska, twórczyni Parku Ocalałych. PL
Start: przed budynkiem Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

17.00 Łódzkie getto w dokumencie i fotografii - wernisaż wystawy, kuratorka: Adriana Bryk. PL/ENG
Miejsce: Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizatorzy: Archiwum Państwowe w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

18.00 Jak hartowała się stal, czyli jak powstały dokumenty w getcie? - spotkanie z Adrianą Bryk, autorką książki Przełożony Starszeństwa Żydów w Łodzi w latach 1939-1944. Procesy archiwotwórcze. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizatorzy: Archiwum Państwowe w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

22 sierpnia (czwartek)

10.00 Upamiętnienie zduńskowolskich Żydów, uroczystość na cmentarzu żydowskim w Łodzi z udziałem władz Zduńskiej Woli i Muzeum Historii Zduńskiej Woli. PL
Miejsce: cmentarz żydowski w Łodzi, ul. Bracka 40.
11.00 Żydzi zduńskowolscy. Życie codzienne i kultura. Prowadzenie: Tomasz Polkowski, dyrektor Muzeum Historii Zduńskiej Woli. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizatorzy: Muzeum Historii Zduńskiej Woli i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

17.00 Ile razy zdążyliśmy już umrzeć, ile razy jeszcze umrzemy. Wędrująca Czytelnia Centrum Dialogu (Drzewo życia Chavy Rosenfarb – rozdział ostatni). Prowadzenie: Joanna Podolska, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL
Miejsce: Park Ocalałych, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

18.00 Łódzkie Getto 1940-1944. Ostatni etap – wykład. Prowadzenie: Andrzej Grzegorczyk, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizatorzy: Muzeum Tradycji Nieodległościowych w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

18.00 Łódzkie getto we wspomnieniach świadków tamtych dni – spacer śladami łódzkiego getta. Prowadzenie: Renata Olczyk, Andrzej Żak, Centrum Inicjatyw na rzecz rozwoju REGIO. Udział płatny, 20 zł / osoba na miejscu u organizatora. PL
Start: Stary Rynek.
Organizator: Centrum Inicjatyw na rzecz rozwoju REGIO.
Opis: W trakcie spaceru odwiedzimy ważne dla łódzkiego getta miejsca i posłuchamy relacji naocznych świadków. Przeniesiemy się na krótką chwilę w czasy, o których pamięć powinna pozostać w nas na zawsze.

23 sierpnia (piątek) 

10.00 Ocalali w dokumencie: Lucie Cytryn-Bialer Nie oplataj mnie śmierci, reż. Piotr Zarębski [58 min.]. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Opis: Film opowiada historię Lucy Cytryn Bialer, siostry gettowego poety Abramka Cytryna.

11.00 "Z maili od Jerzego. Opowieść o losach łódzkiej rodziny Terkeltaubów" – wykład. Prowadzenie: Agnieszka Szygendowska, Instytut Tolerancji. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Instytut Tolerancji.

17.00 "Elli i Valli jadą do Litzmannstadt. Siostry Franza Kafki w getcie łódzkim". Spacer i wykład multimedialny. Prowadzenie: dr hab. Przemysław Dakowicz, Uniwersytet Łódzki. PL
Start: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Stowarzyszenie Strażnicy Pamięci.
Opis: Spacer poprzedzony będzie projekcją multimedialną. Franz Kafka zmarł na gruźlicę w czerwcu 1924 roku. Nie ujrzał Europy lat 30. i 40. Na szczęście. Kiedy Niemcy zajęli Czechosłowację, w Pradze żyły jeszcze trzy siostry autora "Procesu". Wszystkie trafiły do gett i obozów zagłady. Ottla została wywieziona do Terezina. Zginęła w Auschwitz. Valerie (Valli) i Gabriele (Elli) trafiły do jednego z transportów "łódzkich". Wraz z tysiącami Żydów praskich zostały przewiezione przez Niemców do getta w Litzmannstadt. Mieszkały na łódzkich Bałutach do września 1942 roku. Spacer po ich śladach będzie także kolejna próbą włączenia ich w wieniec naszej pamięci.

24 sierpnia (sobota)

11:00 "Zula Pacanowska. Strajk dudni ulicą" - odsłonięcie instalacji artystycznej Anki Leśniak. PL
Miejsce: ul. Zgierska 56.
Organizator: Fundacja Łódzki Szlak Kobiet.
Opis: Praca site-specific autorstwa Anki Leśniak przypomni postać Zuli Pacanowskiej (1904-1942), przywódczyni ruchu podziemnego oraz historię żydowskiego oporu w getcie łódzkim.

11:30 Naszą jedyną drogą jest opór. Spacer szlakiem działaczek ruchu podziemnego w getcie łódzkim. Prowadzenie: Ewa Kamińska-Bużałek, Izabela Olejnik, Łódzki Szlak Kobiet. PL
Start: ul. Zgierska 56.
Organizator: Fundacja Łódzki Szlak Kobiet.

15.00 Odsłonięcie kamieni pamięci Stolperstein dla rodziny Ocalałego Leona Weintrauba. PL/ENG
Miejsce: ul. Włókiennicza 2.
Opis: Leon Weintraub postanowił upamiętnić swoją mamę Nachę (Natalię) Wajntraub, która zginęła w sierpniu 1944 roku w Birkenau i siostrę Rajzlę, która została zamordowana w Stutthofie.
Leon Weintraub urodził się 1 stycznia 1926 r. w Łodzi w rodzinie Szula-Szlomy zmarłego w 1927 r. w Łodzi i Natalii, która zginęła w 1944 r. w Auschwitz. Matka aby zapewnić byt swoim dzieciom (Leon miał jeszcze 4 siostry) otworzyła małą pralnię przy ul. Kamiennej 2. Do wybuchu wojny skończył 6 klas szkoły podstawowej, później kontynuował ją jeszcze do czasu zamknięcia szkół w getcie jesienią 1940 r.
W 2022 roku ukazał się wywiad-rzeka Magdaleny Jaros z Leonem Weintraubem pt. „Pojednanie ze złem”. Leon jest także bohaterem wielu dokumentów, do dziś prowadzi spotkania z młodzieżą w Niemczech i Polsce, podczas których edukuje w duchu dialogu polsko-żydowskiego.

15.30 Chłopak z ulicy Kamiennej. Spotkanie z Leonem Weintraubem, Ocalałym z łódzkiego getta. PL/ENG
Miejsce: InLodz21, ul. Włókiennicza 11.
Organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i InLodz21.

18:00 "Po złej stronie historii? Niechciana pamięć o bohaterkach Łodzi" – panel dyskusyjny. Prowadzenie: Marta Zdanowska, Łódzki Szlak Kobiet. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. M. Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Fundacja Łódzki Szlak Kobiet i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Opis: Dyskusja z udziałem Anki Leśniak (artystki, autorki m.in. prac poświęconych kobietom nieumiejscowionym w historii, w tym Zuli Pacanowskiej), Joanny Ostrowskiej (historyczki, zajmującej się m.in. zapomnianymi ofiarami nazizmu), Ewy Kamińskiej-Bużałek (prezeski Fundacji Łódzki Szlak Kobiet), Joanny Podolskiej (dyrektorki Centrum Dialog im. Marka Edelmana w Łodzi).

25 sierpnia (niedziela)

10.00 Spacer po cmentarzu żydowskim. PL.
Start: Cmentarz żydowski/ Dom Przedpogrzebowy, wejście od ul. Zmiennej.
Opłata za wejście – cedaka na rzecz ratowania zabytków cmentarza, 10 zł.
Organizator: Stowarzyszenie Strażnicy Pamięci.

11:00 Muralova Łódź – wycieczka rowerowa śladem murali z historią Łodzi, Bałut i getta w tle. PL
Start: pl. B. Sałacińskiego/dworzec Łódź Fabryczna.
Organizatorzy: EC1 Miasto Kultury i Zielona Łódź.
Opis: EC1 Nakręca to nazwa wycieczek rowerowych organizowanych wspólnie przez EC1 Miasto Kultury i Zieloną Łódź. Wycieczki odbywają się w sezonie letnim, w soboty lub niedziele i w zależności od dystansu (20-40 km) trwają od 3 do 5 godzin. Skierowane są do miłośników dwóch kółek, którzy chcą poznać Łódź i jej okolice. Wycieczki są bezpłatne, każdy może dołączyć ze swoim rowerem.

12.00 Ostatnia droga. Spacer przez getto. Prowadzenie: Izabela Terela, Oddział Stacja Radegast - Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. PL
Start: ul. Czarnieckiego 6.
Organizator: Oddział Stacja Radegast - Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.
Opis: Spacer jest biletowany. Płatność na miejscu. Koszt: 10 zł (bilet normalny), 5 zł (seniorzy i inni uprawnieni).

15.00 Odsłonięcie muralu w przestrzeni Łodzi dedykowanego pisarce i rzeźbiarce Zeni Marcinkowskiej Larsson. PL
Miejsce: ul. Łagiewnicka 25
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

16.00 Zenia Marcinkowska Larsson. Rzeźby. Pamięć. Słowa. Wernisaż wystawy rzeźb Zeni Marcinkowskiej Larsson. Kuratorka: Urszula Ulla Chowaniec. Wernisaż połączony z promocją pierwszego polskiego wydania książki Cienie przy drewnianym moście (tł. ze szwedzkiego Piotr Zettinger i Katarzyna Tubylewicz). PL/ENG
Miejsce: Galeria Bałucka, Stary Rynek 2.
Organizator: Miejska Galeria Sztuki w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i Galeria Bałucka.

17.15 Pisarki z łódzkiego getta - spacer. Prowadzenie: Joanna Podolska, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. ENG
Start: Galeria Bałucka, Stary Rynek 2.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

18. 30 Undying love – projekcja filmu i spotkanie z Simone Lucas oraz Helene Kłodawski (Kanada) – drugie i trzecie pokolenie Ocalałych z Holokaustu. Prowadzenie: Jolanta Lechowska-Białecka, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

26 sierpnia (poniedziałek)

10:00 Prezentacja dokumentów z getta łódzkiego do badań, grupa do 30 osób. Prowadzenie: dr Kamila Pawełczyk-Dura. ENG
Zapisy: zapisy@centrumdialogu.com.
Miejsce: Archiwum Państwowe, Plac Wolności 1.
Organizator: Archiwum Państwowe w Łodzi.

10.00 Ocalali w dokumencie: Arnold Mostowicz Fotoamator reż. Dariusz Jabłoński [55 min.]. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.

11.00 Ocalali w dokumencie: Radegast reż. Borys Lankosz [50 min.].
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83. PL/ENG

16.00 Taka była nasza młodość – spotkanie Zofią Lubińską-Rosset i z Leonem Weintraubem, Ocalałymi z łódzkiego getta. Prowadzenie, Michalina Majewska, Kino po żydowsku. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83 (amfiteatr).
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Zofia Lubińska-Rosset, Ocalała z łódzkiego getta, w 2022 roku wydała swoje wspomnienia pt. „Okruchy pamięci”. Jej opowieść o życiu oraz okrucieństwie II wojny światowej, to kolejna publikacja Biblioteki Centrum Dialogu w serii „Ludzie”. Kiedy wybuchła wojna mała Zosia miała zaledwie sześć lat. W 1940 roku wraz z rodzicami trafiła do łódzkiego getta. Przeżyła Wielką Szperę, likwidację getta, a potem obozy w Ravensbrűck, Königs Wusterhausen, Oranienburg-Sachsenhausen. Długo nie chciała opowiadać o swoich przeżyciach. Po wielu latach zdecydowała się opisać swoją historię.

Leon Weintraub urodził się 1 stycznia 1926 r. w Łodzi w rodzinie Szula-Szlomy zmarłego w 1927 r. w Łodzi i Natalii, która zginęła w 1944 r. w Auschwitz. Matka aby zapewnić byt swoim dzieciom (Leon miał jeszcze 4 siostry) otworzyła małą pralnię przy ul. Kamiennej 2. Do wybuchu wojny skończył 6 klas szkoły podstawowej, później kontynuował ją jeszcze do czasu zamknięcia szkół w getcie jesienią 1940 r.

18.00 Literackie mosty pomiędzy Łodzią a Szwecją - spotkanie z Niną Halden Ronnlund o życiu i twórczości Miry Teeman - Ocalałej z łódzkiego getta. Prowadzenie: Joanna Podolska, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Opis: przed wojną Mira Teeman mieszkała przy ul. Wólczańskiej 17. W Szwecji zajmowała się tłumaczeniami i pisaniem. O jej życiu opowie jej córka Nina Halden Ronnlund, która bada historię swojej rodziny i łódzkich korzeni.

27 sierpnia (wtorek)

 10:00 Prezentacja dokumentów z getta łódzkiego do badań, grupa do 30 osób. Prowadzenie: dr Adriana Bryk. PL
Zapisy: zapisy@centrumdialogu.com.
Miejsce: Archiwum Państwowe, Plac Wolności 1.
Organizator: Archiwum Państwowe w Łodzi.

10.00 Łódzkie getto w dokumencie: Dziennik Dawida Sierakowiaka reż. Michał Bukojemski [55 min.]. PL/ENG.
100. rocznica urodzin Dawida Sierakowiaka
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.

12.00 Spacer po cmentarzu żydowskim (oprowadzanie w języku angielskim). Prowadzenie: Justyna Tomaszewska, przewodniczka po Łodzi Just Łódź. ENG
Start: cmentarz żydowski/ Dom Przedpogrzebowy, wejście od ul. Zmiennej.
Opłata za wejście – cedaka na rzecz ratowania zabytków cmentarza, 10 zł.
Zapisy: zapisy@centrumdialogu.com.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi.

15.30 Łódzkie getto w dokumencie: Z głębokości wołam reż. Wojtek Gierłowski [25 min.]. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

16.00 Jak o wojnie rozmawiać z dziećmi? – pokaz animacji Bezsenność Jutki i rozmowa z autorką książki Dorotą Combrzyńską-Nogalą oraz reżyserką animacji Marią Gorlich-Opyd. Prowadzenie: Joanna Podolska, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi oraz EgoFilm.

17.00 Pamięć i wyparcie - debata z udziałem potomków Ocalałych z łódzkiego getta: Aaronem Krochmalnikiem (Niemcy), Uri Wizenbergiem (Izrael), Alą Elczewską (Dania), Markiem Kleimanem (USA), Niną Halden Ronnlund (Szwecja), Witoldem Rossetem (Polska). PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

19.00 Koncert Ulica żydowska. Wykonawcy: Izabela Szafrańska, Przemysław Zalewski (instrumenty klawiszowe), Marcin Drabik (skrzypce), Przemysław Skałuba (klarnet, duduk, saksofony). PL/ENG
Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona.
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

28 sierpnia (środa) || DZIEŃ OCALAŁYCH
informacje wyżej w artykule

29 sierpnia (czwartek) || UROCZYSTOŚCI GŁÓWNE
informacje wyżej w artykule

30 sierpnia (piątek)

10.00 Ocalali w dokumencie: Hana Svirski reż. Dariusz Bargieł [59 min.]. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
11.00 Spotkanie z Ocalałą Hanną Svirski. Prowadzenie: Michał Adamiak, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.

12.00 (Po) żydowskie. Niewygodna pamięć – spotkanie z Agnieszką Dobkiewicz, autorką książki. Prowadzenie: Agnieszka Wilczek, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. PL
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

15:00 What can spatial research tell us of the Jews of Lodz before WWII – wykład. Prowadzenie: Ruthie Kaplan, Uniwersytet w Hajfie.
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

17.00 Zula Pacanowska - skazana na zapomnienie? Prelekcja w ramach cyklu „Łodzianki (nie)znane" w Muzeum Miasta Łodzi. PL
Udział płatny. Bilet normalny - 7 zł, bilet ulgowy - 5 zł do kupienia w kasie muzeum.
Miejsce: Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15.
Organizator: Muzeum Miasta Łodzi i Fundacja Łódzki Szlak Kobiet.

19.00 Koncert Infinity w cyklu Fortepiany wolności. Wykonawca: Adam Kośmieha PL/ENG
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, ul. Wojska Polskiego 83.
Organizator: Festiwalu Producentów Muzycznych Soundedit.
Opis: Album „Infinity" to nowe, autorskie odczytanie popularnego utworu „Canto Ostinato" holenderskiego kompozytora Simeona ten Holta. Utwór oryginalnie napisany na cztery fortepiany został przez Adama Kośmieję nagrany na fortepian solo i zmultiplikowany w systemie Dolby Atmos.
„Canto Ostinato" Simeona ten Holta to przepiękna muzyka transu, medytacji i dużych emocji, które budują kulminacje oparte na powtarzających się strukturach muzycznych. Jej powtarzalność, motoryczność i przestrzenność wychodzi mocno poza rejony klasycznego wykonawstwa muzyki fortepianowej.
Nowe błyskotliwe i wirtuozowskie odczytanie tej muzyki przez kompozytora jest fascynującą i wciągającą podróżą w świat wolności, pełniąca rolę prawdziwego muzycznego rytuału.

31 sierpnia (sobota)

11.00 Jesteśmy jednym kawałkiem tęsknoty. Spacer śladami kobiet żydowskich w getcie łódzkim. Prowadzenie: Ewa Kamińska-Bużałek, Izabela Olejnik, Łódzki Szlak Kobiet. PL
Start: zbiórka przed halą Bałuckiego Rynku od strony ul. Zgierskiej.
Organizator: Fundacja Łódzki Szlak Kobiet.

Warszawa Singera: Łódzkie getto w literaturze – wykład dr Joanny Podolskiej (Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi/ Uniwersytet Łódzki) w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. PL/ENG
Miejsce: Austriackie Forum Kultury w Warszawie, ul. Próżna 7/9.
Organizator: Fundacja Shalom.