Łódzka Organizacja Turystyczna

Muzeum Tradycji Niepodległościowych - Oddział Martyrologii Radogoszcz

W okresie II wojny światowej budynek dawnej fabryki Samuela Abbego służył jako męskie Rozszerzone Więzienie Policyjne dla mieszkańców Kraju Warty łamiących okupacyjne prawo niemieckie. W nocy z 17 na 18 stycznia 1945 więzienie było niemym świadkiem tragicznych wydarzeń. Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej Niemcy podpalili więzienie, a przed jedynym wyjściem z budynku ustawili karabin maszynowy. W masakrze zginęło ponad 1500 osób. Miejsce to jest poświęcone upamiętnieniu ofiar II wojny światowej i martyrologii mieszkańców Łodzi i Kraju Warty. Obecnie mieści się w nim nowa ekspozycja pt. Zabrał ich ogień… Piekło więzienia na Radogoszczu w świetle losów ludności kraju Warty w okresie II wojny światowej pokazująca tragiczne losy osadzonych w więziennych murach jeńców.

Wystawa składa się z trzech głównych części:
- sali zaaranżowanej na łódzką ulicę z lat okupacyjnych
- sali przedstawiającej historię zabudowań fabrycznych przed przekształceniem obiektu na miejsce kaźni
- sali poświęconej życiu codziennemu więźniów

Nowa ekspozycja charakteryzuje się nowoczesnym podejściem do niezwykle trudnego tematu. W pierwszej części wystawy można zobaczyć naturalnej wielkości makietę tramwaju Lilpop, kawiarniany stolik czy gabloty zaaranżowane na witryny sklepowe z okresu okupacji. Zgromadzone przedmioty pokazują, że ideologia i symbolika nazistowska próbowała wkroczyć w każdy element życia, włączając w to talerze, karafki czy elementy odzieży. Druga część to przypomnienie historii samych budynków fabrycznych Abbego. Kilka wycinków z gazet, zdjęcia i makieta są wstępem do najbardziej przejmującego fragmentu wystawy. W trzeciej sali widzimy zrekonstruowaną więzienną celę, prycze, izbę lekarską czy sylwetki oprawców. Jest również mapa przedstawiająca pochodzenie osadzonych więźniów oraz możliwość odsłuchania wspomnień więźniów.

Plac przed budynkami Muzeum wykorzystywany był podczas okupacji na plac apelowy, ale też miejsce straceń. O tragicznej historii przypomina przejmująca płaskorzeźba na siedzibie Muzeum, pozostawiona w częściowej ruinie wieża fabryczna czy sarkofag z prochami poległych. Zobaczyć można również zbiornik na wodę - to właśnie w takim zbiorniku część skazańców przetrwała pożar więzienia. W narożu zachowała się wieża strażnicza a nieopodal wzbija się w niebo iglica upamiętniająca ofiary jednej z największych nazistowskich zbrodni na ziemiach polskich w 1945 roku.