Łódzki rozdział Muminkowej historii
Muzeum Kinematografii w Łodzi ma szczególny powód, by uczcić tę rocznicę. W latach 1977–1982 w legendarnym Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For powstał animowany serial „Opowiadania Muminków”, oparty na książkach Tove Jansson. W zbiorach muzeum znajdują się oryginalne lalki półpłaskie, które wystąpiły w tej produkcji – dziś stanowią one bezcenny eksponat i serce nowej ekspozycji.
W styczniu 1978 roku do Łodzi przyjechała sama Tove Jansson, by spotkać się z twórcami serialu i zatwierdzić projekty plastyczne. Towarzyszyli jej brat Lars Jansson oraz partnerka Tuulikki Pietilä. Spotkanie z reżyserami Lucjanem Dembińskim i Krystyną Kulczycką zostało udokumentowane – zdjęcia i filmy z tej wizyty można zobaczyć na wystawie.
Muminki – historia z przesłaniem
Od pierwszej książki opublikowanej w Finlandii w 1945 roku, Muminki zdobyły serca czytelników na całym świecie. Cykl liczy dziewięć tomów i został przetłumaczony na ponad 60 języków. W Polsce pierwsze wydanie – „W Dolinie Muminków” – ukazało się w 1964 roku. Książki były tłumaczone przez Irenę Szuch-Wyszomirską i Teresę Chłapowską i osiągały imponujące nakłady.
Wartości przekazywane przez Muminki – przyjaźń, rodzina, wolność, życzliwość i akceptacja – są dziś tak samo aktualne, jak 80 lat temu. Nic dziwnego, że autorka, Tove Jansson, została odznaczona Orderem Uśmiechu w 1976 roku.
Polsko-fińska produkcja, która podbiła świat
Pierwszy odcinek animowanej serii „Wiosna w Dolinie” powstał w 1977 roku. Każdy kolejny scenariusz trafiał pocztą do Helsinek, gdzie Tove i Lars Jansson nanosili poprawki. Produkcja Se-Ma-Fora wyróżniała się wyjątkową techniką – lalki animowano na wielopoziomowym stole z taflami szkła, tworząc iluzję głębi. Każda postać została ręcznie wykonana z drewna i tkanin, a ich wygląd wiernie oddawał styl ilustracji Jansson.
Z planowanych 39 odcinków powstało aż 78, emitowanych w Polsce, Austrii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i krajach nordyckich. Zmontowano także dwa filmy kinowe: „Szczęśliwe dni Muminków” (1983) i „Zima Muminków” (1986). Seria doczekała się nowego życia w XXI wieku – po rekonstrukcji kolorystycznej i montażu powstały cztery filmy kinowe, w tym „Lato Muminków” (2008), „Muminki w pogoni za kometą” (2010), „Magiczna zima Muminków” (2017) i „Pamiętniki Tatusia Muminka” (2021).
Co zobaczymy na wystawie?
Wystawa „Muminki: drzwi są zawsze otwarte” to pierwsza tak obszerna ekspozycja w Polsce poświęcona zarówno twórczości Tove Jansson, jak i jej obecności w polskiej kulturze. Wśród eksponatów znajdują się m.in.:
-
Oryginalne półpłaskie lalki z serialu „Opowiadania Muminków”, zestawione z ilustracjami Tove Jansson. Część lalek pochodzi z archiwum artystki w Helsinkach.
-
Ręcznie rysowane scenopisy do odcinków „Trudna decyzja” i „Lunapark” autorstwa Jadwigi Kudrzyckiej.
-
Unikatowe pamiątki z archiwum Tove Jansson, w tym Order Uśmiechu.
-
Archiwalne materiały filmowe z wizyty Tove Jansson w Łodzi i z planu Se-Ma-Fora.
-
Najstarsze i nowe polskie wydania książek, komiksy, audiobooki oraz projekty okładek autorstwa Tove Jansson.
-
Polski Moomin art – rękodzieło i tatuaże inspirowane Doliną Muminków.
-
Film dokumentalny zrealizowany przez Muzeum Kinematografii z udziałem Sophii Jansson, twórców serialu i badaczy twórczości autorki.
Stała obecność Muminków w Łodzi
Muminki na stałe zadomowiły się w Muzeum Kinematografii. W ramach stałej ekspozycji „Pałac Pełen Bajek” można odwiedzić ich niezwykły świat, ukryty we wnętrzu gigantycznej torebki Mamy Muminka.
Wystawa to nie tylko sentymentalna podróż dla fanów Muminków, ale również okazja, by poznać historię wyjątkowej współpracy polskich i fińskich twórców, a także przypomnieć sobie uniwersalne wartości, które Muminki od zawsze niosą – otwartość, empatię i radość z codziennych przygód.