Pod koniec XIX wieku, w intensywnie rozwijającej się Łodzi, istniały tylko dwa parki publiczne: Źródliska I oraz mały Park Kolejowy.
Potrzebę utworzenia kolejnej zielonej przestrzeni dla odpoczynku i zabaw, ucieczki przed uciążliwościami życia wśród fabryk, dymu i wąskich ulic bez kanalizacji, zauważyli nie tylko mieszkańcy centralnych dzielnic, ale również Magistrat Miasta Łodzi, który w uchwale o budowie parku podpisanej w 1894 r. zawarł zapewnienie o konieczności tworzenia parków dla zdrowia mieszkańców.
Pod budowę parku wyznaczono teren w obrębie ulic Widzewskiej (Kilińskiego), Nawrot, Mikołajewskiej (Sienkiewicza) oraz Przejazd (Tuwima), na którym w drugiej połowie XIX wieku funkcjonował targ. Park, otwarty dla mieszkańców w 1899 roku, od ulicy przy której znajdowało się główne wejście, przyjął nazwę Mikołajewskiego Ogrodu Miejskiego, jednak ze względu na bliskie położenie kościoła pw. Świętego Krzyża częściej nazywany był Parkiem Świętokrzyskim. Swoją obecną nazwę przyjął w 1916 roku, po śmierci Henryka Sienkiewicza.
Projekt parku przygotował Teodor Chrząński we współpracy z Piotrem Hoserem. Układ założenia, które początkowo zajmowało 3 ha (w latach 60. i 90. XX wieku powiększone łącznie do 4,5 ha). Od strony zachodniej park miał charakter regularnego ogrodu francuskiego, od strony wschodniej zaś parku krajobrazowego (angielskiego). Przejście między ulicami Mikołajewską i Widzewską tworzyła szeroka aleja lipowo-klonowa. W centralnej części ogrodu regularnego powstał parter kwiatowy, później ozdobiony fontanną w kształcie łabędzia z amorkami na cokole (po II wojnie światowej łabędzia zastąpił chłopiec trzymający nad głową żaglowiec, jednak w latach 90. przy kolejnym remoncie powrócono do rzeźby łabędzia). W parku postawiono 150 ławek, zegar słoneczny, szafki meteorologiczne, urządzono plac zabaw, przy ponad 200 drzewach ustawiono ceramiczne tabliczki z ich nazwami, a na trawnikach rzeźby zwierząt. W sąsiedztwie szkoły wybudowano werandę z cukiernią i pijalnią wód mineralnych. W latach 20. werandę przebudowano na galerię sztuki (obecnie Ośrodek Propagandy Sztuki), cukiernię natomiast przeniesiono do nowego budynku przy ulicy Widzewskiej. W nowym miejscu cukiernia nie działa długo, szybko została zamieniona na jadłodajnię dla ubogiej inteligencji, a następnie na Miejskie Muzeum Przyrodniczo-Pedagogiczne (obecnie <link https://muzeauczelniane.pl/muzeum-przyrodnicze-uniwersytetu-lodzkiego/>Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Łódzkiego</link>).
Park miał służyć spokojnym spacerom, wstęp miała do niego jedynie „przyzwoita” publiczność, zabroniona była jazda na welocypedach oraz gra w piłkę. Po zmierzchu park był zamykany, porę zamknięcia obwieszczali drewnianymi kołatkami parkowi dozorcy. Władze miasta okazywały w ten sposób troskę o zachowanie moralności mieszkańców, dozorcy często bowiem przyłapywali zakochane pary na nieobyczajnym zachowaniu przy zapadającym zmroku. W parku urządzano czasem imprezy artystyczne i rozrywkowe, którym towarzyszyła zbiórka pieniędzy na cele społeczne, np. w maju 1917 roku dochód z koncertu przeznaczono na odbudowę zniszczonego przez pożar Rzgowa.
W latach 30. XX wieku w okresie letnim w parku, wzorem parków angielskich, wystawiane były rośliny egzotyczne - bananowce, agawy, palmy. Obecnie do najciekawszych okazów roślin należą m.in. największy i najstarszy w Łodzi okaz bluszczu pospolitego rosnący na ścianie dawnego domu ogrodnika od ulicy Kilińskiego czy grusza wierzbolistna – ponad 120-letnie drzewo o liściach podobnych do liści wierzby, a kwitnące i owocujące jak grusza (czyżby „gruszki na wierzbie”?).
W czasie okupacji park był dostępny jedynie dla Niemców, którzy z obawy przed bombardowaniami wybudowali w parku schrony.
W parku znajduje się kamień upamiętniający budowę parku z napisem w języku rosyjskim „Ogród urządzony w 1896 roku” oraz ogromny głaz granitowy poświęcony Edwardowi Mieczysławowi Potędze (pedagog-przyrodnik, działacz Ligi Ochrony Przyrody, organizator muzealnictwa przyrodniczego w Łodzi).
W 2012 roku w parku stanął pomnik Plastusia – bohatera „Plastusiowego Pamiętnika” – piąta rzeźba na szlaku „<link https://www.facebook.com/lodzbajkowa/>Łódź Bajkowa</link>”.
Obecnie park jest po generalnej rewitalizacji. Posadzono 43 nowe drzewa, utworzono dwa nowoczesne place zabaw w pełni przystosowane także dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Wytyczono alejki o nawierzchni granitowej oraz mineralnej, przeprowadzono remont konserwatorki fontanny, przebudowano i wyremontowano ogrodzenie parku oraz zamontowano elementy małej architektury, takie jak ławki i zegar słoneczny.
Źródło:
„Parki i ogrody Łodzi”, zeszyt nr 5
„Minionych zabaw czar czyli czas wolny i rozrywka w dawnej Łodzi”